تأثیر دور آبیاری و اسیدهیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه دارویی آویشن (Thymus vulgaris L.)

به‌منظور بررسی اثر دور آبیاری و کاربرد اسیدهیومیک بر برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه دارویی آویشن (Thymus vulgaris L.) آزمایشی به‌صورت کرت­های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه غیرانتفاعی بهاران گرگان در سال زراعی 96-1395 به ‌اجرادرآمد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح دور آبیاری (شامل سه، شش و نه روز یکبار و هر روز آبیاری به‌عنوان شاهد) و سه سطح محلول‌دهی اسیدهیومیک (شامل 300، 150 و صفر میلی‌‌گرم در لیتر)، لحاظ گردید. نتایج نشان داد افزایش میزان دور آبیاری سبب افزایش معنی‌دار در ترکیبات فنلی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، پرولین و قند‌های محلول گردید. اثر فاصله آبیاری در بیشترین سطح (نه‌روز یکبار)، منجربه افزایش به‌ترتیب 07/1، 016/0، 53/14، 87/1 و 72/3 درصدی پرولین، ترکیبات فنلی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و قند‌های محلول گردید. همچنین بالاترین میزان اسانس با 15 درصد اختلاف نسبت به شاهد از سطح سوم دور آبیاری (شش روز یکبار) مشاهده شد. از طرفی افزایش فاصله دور آبیاری سبب کاهش معنی‌دار ارتفاع بوته، وزن تازه و خشک گیاه گردید. کاربرد اسیدهیومیک نیز بر تمامی صفات مورد بررسی اثر معنی­داری داشت. همچنین اثر متقابل دور آبیاری و کاربرد اسیدهیومیک روی تمام صفات به‌جز ترکیبات فنلی‌ اثر معنی‌دار داشت به‌طوری‌که فعالیت آنتی‌اکسیدانی و درصد تیمول در شرایط محلول‌پاشی با 150 میلی­گرم در لیتر اسیدهیومیک و آبیاری نه‌روز یکباربه بیشترین حد رسیدند. در همین راستا حداکثر درصد اسانس در سطح سوم آبیاری (شش‌روز یکبار) با کاربرد 300 میلی‌گرم در لیتر اسیدهیومیک به‌دست آمد و پرولین گیاه نیز در شرایط آبیاری نه روز یکبار و 300 میلی‌گرم در لیتر اسیدهیومیک بیشترین مقدار را نشان داد. به‌طورکلی نتایج این آزمایش، کاربرد 300 میلی‌گرم در لیتر اسید‌هیومیک را در فاصله آبیاری نه‌روز یک‌بار به‌عنوان بهترین تیمار از لحاظ صرفه‌اقتصادی معرفی می‌کند، زیرا با مصرف کمتر آب همراه با کاربرد اسیدهیومیک، می‌توان در این گیاه به همان میزان عملکرد که در سطوح بالاتر مصرف آب دارند، دست یافت.